Trinidad (itsasontzia)

Trinidad (itsasontzia)
Kostua	270.000 Marabedi
Historia
Magallaes-Elkano espedizioa
Kudeatzailea	Espainiako Itsas Armada
Erregistro-herrialdea	Espainia
Honen parte	Magallaes-Elkano espedizioa
Tona-brutoak	132 t
Propulsatzailea	Bela

Trinidad Fernando Magallaesen ontzia izan zen espezien uharteetara egindako bidaian. Juan Sebastian Elkanoren Victoria ontzia ez bezala, Trinidad ontziak ez zion munduari bira osoa eman. Moluka uharteetan hondoratu zen portugaldarrek eraso egin ondoren. Ontzian zeuden 20 marinel hil ziren eraso hartan.

Itsasontzia

Ontzia, Fernando Magallaes, espedizioko buruak gidatu zuen. Beti zihoan lehen postuan, espedizioaren buru, eta gainerakoek jarraitzen zuten.

Ezaugarri teknikoak

Bertan 62 pertsona sartzen ziren, tripulatzaile gehien zituen bost ontzietako bat zen. Belaz propultsatua, gainerakoek bezala, eta 110 toneleko (132 tona) edukierarekin. Bilbon erosi omen zuten 270.000 marabediko kostuarekin. Oihal karratuak zituen brankan, masta nagusiak eta mesana latinezko makila bat.

Kapitainak

Historia

Magallaesen heriotzaren eta Concepción ontziaren sutearen ondoren, Victoria, Juan Sebastian Elkanok zuzendua,^[1] eta Trinidad, Tidore uhartera herldu ziren, Moluka uharteetan, 1521eko azaroaren 8an. Abenduaren erdialdera, bi ontziak iltzez kargatuta abiatzen saiatu ziren, baina irten baino lehen konturatu ziren ura sartzen ari zela Trinidad ontzira. Ikuskaritzak frogatu zuen arazoa larria zela eta horregatik erabaki zuten Victoria Espainiara abiatuko zela eta Trinidad han geratuko zela konponketak egiteko.^[2]

1522ko apirilaren 6an, Trinidad konpondu zuten eta Tidoretik itsasoratu zen 50 tona iltzez kargatuta. Bere komandantea denbora hartan Gonzalo Gómez de Espinosa zen, Magallaesen aguazila, soldadu ona, baina ez marinela. Hamar egunen ondoren, Marianetako kostaldera iritsi zen, han hiru gizonek desertatu zuten, gero ipar-ekialdera joan ziren. Espinosa, dirudienez, mendebaldeko haizeak harrapatzen saiatzen ari zen, baina ez zituen aurkitu, ziuraski udako montzoiagatik. 42° edo 43° ipar paralelora iritsi zen, gero eta eguraldi txarragoarekin. Azkenean, eskorbutoak 30 gizon hil zituen, eta 20 gizon bakarrik gelditu ziren itsasontzia nabigarazteko.^[3]

Maiatzean, António de Britoren agintzapean zeuden zazpi ontzi portugaldar iritsi ziren Tidorera, Magallaes geldiarazteko asmoz. Espinosak gutun bat bidali zion Britori laguntza eskatuz. Britok talde armatu bat bidali zuen Trinidad geldiarazteko, baina, erresistentzia armatuaren ordez, hondoratzeko zorian zegoen eta tripulazio erdi hil bat zuen ontzi batekin aurkitu ziren. Trinidad Ternatera itzuli zen. Han bere kandelak eta aparailuak erretiratuak izan ziren. Itsasontzia ekaitz batean txikitu zen.

Bizirik atera zirenak

Bizirik atera zirenetatik lau bakarrik itzuli ziren Europara. Juan Rodriguezek itsasontzi portugaldar batean ihes egin zuen.^[4] Gainerako hirurek, Espinosa komandanteak, Ginés de Mafra itsasgizon eta espedizioaren kronikariak, eta Hans Vargue (edo Bergen) norvegiar artilleroak, bi urte eman zituzten lan behartuetan Lisboara bidali aurretik, han kartzelan urte gehiago eman zuten. Vargues Lisboako kartzelan hil zen eta Espinosaren azkeneko berriak 1543koak ziren, itsasontzien ikuskatzaile gisa lanean ari zenekoak.

De Mafra, hiruretatik azkenengoa izan zen kartzelatik irtetzen, bidaian zehar idatzi eta jaso zituen dokumentuengatik. Denborarekin, pilotu bihurtu zen, neurri batean Magallaesen espedizioarekin lortu zuen esperientziaren ondorioz. 1541ean San Juan de Letrán ontziaren pilotu izendatu zuten Ruy Lopez de Villalobosen espedizioan;^[5] bi urte beranduago, Filipinetako uharte batean matxuratuta, Magallaesen espedizioari buruz idatzi zuen, itsas konponketen zain. Azkenean, beste 29 gizonekin Filipinetan geratzea erabaki zuen, Villalobosen espedizio porrotarekin berriro bidaiatu beharrean. De Mafraren oharrak argitaratu gabe egon ziren 1920an aurkitu ziren arte.

Erreferentziak

↑ Fundazioa, Elkano. «Elkano Fundazioa – Elkanoren bidaia» Elkano Fundazioa (Noiz kontsultatua: 2020-05-06).
↑ (Gaztelaniaz) Navarrete, Martín Fernández de. (1837). Expediciones al Maluco, viage de Magallanes y de Elcano. Imprenta Nacional (Noiz kontsultatua: 2020-05-06).
↑ (Gaztelaniaz) Navarrete, Martín Fernández de. (1837). Expediciones al Maluco, viage de Magallanes y de Elcano. Imprenta Nacional (Noiz kontsultatua: 2020-05-06).
↑ «Juan Rodríguez «El Sordo» Segunda vuelta al mundo | Andalucia | Andalucía - Abc.es» web.archive.org 2017-10-08 (Noiz kontsultatua: 2020-05-06).
↑ (Gaztelaniaz) Escalante, Alvarado García de. (2015-01-16). Viaje a las islas de Poniente. Ed. Universidad de Cantabria ISBN 978-84-8102-739-6. (Noiz kontsultatua: 2020-05-06).

Bibliografia

Fernández de Navarrete, Martín (1837). Expediciones al Maluco, viage de Magallanes y de Elcano. Imprenta Nacional.
Bernal, Cristóbal (2014ko irailaren 12a). «Interrogatorio tras la aventura».
Bernal, Cristóbal (2015eko urtarrilaren 17a). «Relación de varios acaecimientos sucedidos a la armada de Magallanes cuando iba a la Especiería, y vuelta de la nao San António el 8 de mayo de 1521, que surgió en el puerto de las Muelas».
Miguel Ojeda, Gonzalo (1958). Gonzalo Gómez de Espinosa en la expedición de Magallanes. El Castellano.
Elkano Fundazioa

Kanpo estekak

Datuak: Q2453459

[1] Fundazioa, Elkano. «Elkano Fundazioa – Elkanoren bidaia» Elkano Fundazioa (Noiz kontsultatua: 2020-05-06).

[2] (Gaztelaniaz) Navarrete, Martín Fernández de. (1837). Expediciones al Maluco, viage de Magallanes y de Elcano. Imprenta Nacional (Noiz kontsultatua: 2020-05-06).

[3] (Gaztelaniaz) Navarrete, Martín Fernández de. (1837). Expediciones al Maluco, viage de Magallanes y de Elcano. Imprenta Nacional (Noiz kontsultatua: 2020-05-06).

[4] «Juan Rodríguez «El Sordo» Segunda vuelta al mundo | Andalucia | Andalucía - Abc.es» web.archive.org 2017-10-08 (Noiz kontsultatua: 2020-05-06).

[5] (Gaztelaniaz) Escalante, Alvarado García de. (2015-01-16). Viaje a las islas de Poniente. Ed. Universidad de Cantabria ISBN 978-84-8102-739-6. (Noiz kontsultatua: 2020-05-06).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]